Như khơi đúng mạch, ông Vũ Thế Giao, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, người từng hai lần làm Bí thư Huyện ủy Nga Sơn hào hứng hẳn lên. Không để cho tôi kịp đặt câu hỏi, ông nói luôn một mạch. Tiếp chuyện cùng ông, tôi có cảm giác ông là một lão nông tâm huyết với ruộng đồng, trang trại, nhưng cũng là người có bầu máu nóng, có tầm nhìn và tư duy có tính chiến lược…
Tác giả và ông Vũ Thế Giao
Như có người để dốc bầu tâm sự, ông ôn lại chặng đường đầy sôi nổi của mình, của một người thanh niên khi mới ba mươi lăm tuổi đã là Phó Bí thư Huyện ủy. Rồi 37 tuổi là Bí thư của một huyện hợp nhất. (Những năm 1977-1982 hai huyện Hà Trung và Nga Sơn được hợp nhất thành huyện Trung Sơn với hơn 8.000 đảng viên, sinh hoạt trong 115 đảng bộ cơ sở. Ông là bí thư của đảng bộ hơn tám nghìn đảng viên ấy).
Ông tâm sự: Nga Sơn là huyện có tiềm năng phát triển kinh tế đa dạng, có tài nguyên phong phú, nguồn lực dồi dào, con người có ý chí vươn lên… cho nên cũng rất cần những con người, những cái đầu và những tấm lòng… Những con người biết xắn tay áo cho công việc chứ không chỉ hô hào chung chung.
Ông bồi hồi, đúng là “cán bộ nào phong trào ấy”. Những năm sau giải phóng, bắc nam thống nhất, cả nước tập trung hàn gắn vết thương chiến tranh và xây dựng đất nước, muôn vàn khó khăn thử thách đặt ra. Đất nước có xuất phát điểm thấp, nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu. Viện trợ của các nước xã hội chủ nghĩa không còn, tàn phá của chiến tranh quá nặng nề… Nếu không có sự đồng tâm hiệp lực, không có những con người tâm huyết, những tấm lòng với quê hương thì phong trào khó mà đi lên. Lúc bấy giờ cả nước, cả tỉnh, cả huyện là đại công trường thủy nông. Nào là Kẻ Gỗ ở Hà Tĩnh, nào là sông Lý, sông Hoàng, Vách Bắc của tỉnh Thanh và rất nhiều công trường khác nữa nở rộ, rộn rã khắp nơi, riêng ở Nga Sơn còn là đại công trường lấn biển. Tháng Ba năm 1976, Đảng bộ và nhân dân Nga Sơn mở đợt khai hoang lấn biển quy mô lớn. Công cuộc khai hoang lấn biển lần này gặp nhiều gian khó, thử thách. Công trường thuộc vùng bùn lầy, sú vẹt, lau, sậy rậm rạp. Việc cung cấp lương thực, thực phẩm khó khăn, phương tiện lao động thiếu thốn cho nên ban đầu năng suất lao động thấp, chỉ đạt 30% chỉ tiêu. Trước tình hình đó, Đảng bộ họp khẩn cấp bàn biện pháp tháo gỡ khó khăn. Trước tiên là cử cán bộ nòng cốt tăng cường cho công trường, thành lập chi bộ đảng lâm thời tại công trường để trực tiếp chỉ đạo, lãnh đạo. Chăm lo tốt đời sống của người lao động. Huy động lực lượng thanh niên và dân quân tự vệ làm nòng cốt và đầu tàu trong lao động, phát động các phong trào thi đua. Bên cạnh đó, sự tận tụy, tinh thần tiên phong gương mẫu của nhiều tấm gương cán bộ, đảng viên… đã tác động tốt tới phong trào. Nhờ đó mà năng suất lao động được lên cao. Diện tích khai hoang và trồng cói được mở rộng, vượt chỉ tiêu. Lúc này, những cái tên Nga Thủy, Nga Thanh, Nga Tân, Nga Tiến… nhanh chóng trở thành tiêu điểm của phong trào.
Công trường khai hoang lấn biển thành công, điền địa mở mang. Nhờ đó mà ba xã Nga Tân, Nga Tiến, Nga Thủy hợp thành một vành đai cói dài rộng chạy suốt vùng ven biển Nga Sơn. Trong năm 1976 xã Nga Tân đã đón thêm 400 hộ với 700 lao động và 2.500 nhân khẩu từ các xã vùng màu ra nhập cư, chung sức chung lòng xây dựng quê hương mới. Hình ảnh Nga Tân từ khai hoang lấn biển trồng cói trở thành vùng quê trù phú với nhiều gia đình từ nghèo khó vươn lên khá giả… là hình mẫu phấn đấu của Nga Sơn một thời.
Phát huy thắng lợi của đợt ra quân lấn biển lần thứ nhất, Nga Sơn tiếp tục tổ chức các đợt thứ hai, thứ ba, thứ tư. Kết quả qua bốn lần ra quân đã khiến các nhà địa chất phải sửa lại bản đồ, đó là đã phải chỉnh lại diện tích của Nga Sơn thêm một nghìn héc ta đất canh tác, gồm đất cho cói, cho lúa màu và phía ngoài đê được trồng sú vẹt để có thêm đất mới ngưng tụ, tiếp tục lấn biển cho các lần sau. Có lẽ, đây là lý giải thuyết phục nhất cho việc xưa kia động Từ Thức với truyền thuyết nổi tiếng Từ Thức gặp tiên nữ Giáng Hương, vốn ở một hòn đảo ngoài khơi xa, nhưng ngày nay đã nằm sâu trong đất liền tại xã Nga Thiện sơn thủy hữu tình.
Cùng với việc lấn biển, những năm tháng ấy, Nga Sơn còn hoàn chỉnh hệ thống thủy nông, chủ động tưới tiêu cho cây lúa, cây màu và cây công nghiệp. Riêng trạm bơm Xa Loan đảm bảo tưới cho hơn 5 nghìn héc ta cói, đay của mười tám xã. Bởi vậy mà năm 1976 Nga Sơn được ủy ban tỉnh công nhận là huyện hoàn thành kế hoạch thủy nông ba năm 1974-1976. Đại hội Đảng bộ huyện năm đó đã ra chỉ tiêu nâng tổng giá trị thu nhập toàn huyện năm 1976 tăng 70% so với năm 1975. Đây là một quyết định táo bạo, đòi hỏi một quyết tâm cao của toàn đảng bộ và toàn dân.
- Chung quy là công tác cán bộ - Ông Giao tâm sự - người biết tập hợp, biết quy tụ và biết khơi dậy lòng dân, biết huy động sức dân… là rất quan trọng đối với phong trào.
“Một người lo bằng kho người làm”, dân gian đã đúc kết rồi còn gì. Người đứng mũi chịu sào là người biết lo lắng, trăn trở cùng dân, trăn trở vì cái ăn, cái mặc của người dân, thấu hiểu nỗi lòng người dân. Ông Giao có phẩm chất ấy.
Tôi biết điều ấy vì quê tôi Hà Trung một thời cùng chung mái nhà Trung Sơn với Nga Sơn như vừa nói ở trên. Và ông Vũ Thế Giao là Bí thư của Huyện ủy hợp nhất ấy, nói một cách văn vẻ ông là thủ lĩnh của mấy chục vạn dân Trung Sơn, trong đó có tôi. Thời bấy giờ, người dân quê tôi vẫn gọi ông là con người của ruộng đồng, con người của các công trường. Với dáng người nhỏ thó nhưng nhanh nhẹn, vừa giản dị vừa tận tụy, ông có tầm nhìn bao quát nhưng lại rất cụ thể và giàu thực tiễn. Một con người không lý luận suông.
*
Nga Sơn là vùng đất giàu truyền thống cách mạng. Người Nga Sơn cần cù, sáng tạo trong lao động, kiên cường, bất khuất trong chống giặc ngoại xâm. Hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi, tháng 5 năm 1886 các lãnh tụ của phong trào Cần Vương ở Thanh Hóa Phạm Bành, Hoàng Bật Đạt, Đinh Công Tráng… đã tiến hành xây dựng căn cứ Ba Đình trên địa phận ba làng Mỹ Khê, Thượng Thọ, Mậu Thịnh. Nhân dân Nga Sơn và các vùng lân cận như Hà Trung, Vĩnh Lộc… hưởng ứng khá đông. Căn cứ Ba Đình hình thành là cứ điểm quan trọng án ngữ yết hầu bắc-nam ở Thanh Hóa, là cái gai trong mắt quân Pháp, chính vì vậy người Pháp đã dùng lực lượng lớn để tấn công triệt hạ. Căn cứ Ba Đình tuy thất thủ nhưng tinh thần yêu nước, trí sáng tạo của nghĩa quân Ba Đình - Nga Sơn mãi mãi là niềm kiêu hãnh, tự hào của nhân dân ta trong lịch sử chống ngoại xâm.
.jpg)
Động Từ Thức, thắng cảnh nối tiếng của Nga Sơn
Nga Sơn cũng là vùng quê yêu nước và cách mạng. Năm 1926 người thanh niên yêu nước Mai Lập Đôn, quê xã Nga Thạch là người đầu tiên tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin và là người đầu tiên của huyện Nga Sơn được kết nạp vào Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội do lãnh tụ Nguyễn ái Quốc lãnh đạo. Năm 1930 Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, người thanh niên Mai Lập Đôn lại trở thành đảng viên cộng sản đầu tiên của huyện Nga Sơn.
Sau một thời gian bị khủng bố, đầu năm 1935, Đảng bộ Thanh Hóa được phục hồi và củng cố, các cơ sở quần chúng dần phát triển. Một số cán bộ của Đảng vượt ngục tiếp tục về Nga Sơn để xây dựng phong trào, đó là các ông Lê Chủ, Trịnh Phương Đan, Trịnh Ngọc Điệt, Lê Tất Đắc, Trần Quang Tịch, Tố Hữu, Đặng Văn Hỷ, Hoàng Tiến Trình, Hoàng Xung Phong, Ngô Thị Thái…, trong đó có nhiều người quê Nga Sơn như Phạm Hữu Cánh, Phan Cự Số, Nguyễn Chiến Thắng, Nguyễn Văn Đẩu, Trịnh Huy Tự…
Thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy, ngày 16-8-1945, tại làng Thượng Thôn, nay thuộc xã Nga Thắng, ông Hoàng Xung Phong đã triệu tập hội nghị triển khai mệnh lệnh tổng khởi nghĩa, ủy ban khởi nghĩa huyện được thành lập, gồm các ông Hoàng Xung Phong, Nguyễn Thừa Kế, Phạm Minh Thanh, Nguyễn Chiến Thắng, Nguyễn Hữu Loan.
Người cán bộ tiền khởi nghĩa Nguyễn Hữu Loan được nhắc đến ở đây chính là cụ Tú Loan, nhà thơ tài hoa Hữu Loan yêu mến của chúng ta, tác giả của những thi phẩm nổi tiếng: Đèo Cả, Màu tím hoa sim, Hoa lúa… lay động lòng người.
Cách mạng tháng Tám thành công, nhân dân Nga Sơn hồ hởi xây dựng cuộc sống mới. Nhưng yêu cầu bức thiết đặt ra là phải có tổ chức đảng cộng sản trực tiếp lãnh đạo, củng cố khối đoàn kết toàn dân, bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ. Bởi vậy đầu tháng Mười năm 1945 chi bộ đảng cộng sản đầu tiên của Nga Sơn đã ra đời tại làng Thượng Thôn (nay là xã Nga Thắng), lấy tên là chi bộ Nguyễn Thị Minh Khai. Chỉ trong thời gian ngắn sau đó, nhiều chi bộ khác nữa ra đời, đã kịp thời đáp ứng yêu cầu lãnh đạo phong trào cách mạng trong huyện. Và đến tháng 11 năm 1946, để có sự chỉ đạo thống nhất trong toàn huyện và thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, các chi bộ đảng trong huyện Nga Sơn đã họp để thành lập huyện ủy lâm thời Nga Sơn. Huyện ủy lâm thời Nga Sơn ra đời là kết quả tất yếu của phong trào cách mạng và quá trình xây dựng cơ sở đảng ở huyện vùng đông bắc xứ Thanh. Từ đây mọi hoạt động trong toàn huyện đều do Huyện ủy lâm thời trực tiếp chỉ đạo.
Dịp này về Nga Sơn, chúng tôi được tiếp cận với không khí nhộn nhịp của huyện chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Đảng bộ, chính là lấy cái mốc tháng mười một năm bốn sáu này đây. Một chặng đường bảy mươi năm đầy oanh liệt cũng lắm chông gai, nhiều vinh quang nhưng cũng nhiều gian nan thử thách.
Tìm hiểu về việc đẩy mạnh Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở Nga Sơn những năm qua, anh Mai Văn Hải, Bí thư Huyện ủy cho biết: Ngay từ khi có chỉ thị 03 của Bộ Chính trị, Ban Thường vụ Huyện ủy xác định, Nga Sơn phấn đấu để trở thành một trong những địa phương gương mẫu, đi đầu đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; đó không chỉ là nhiệm vụ mà còn là niềm tự hào, thể hiện tình cảm và sự kính yêu đối với Bác, với ý thức phải luôn tự giác rèn luyện, phấn đấu vươn lên để dựng xây quê hương sớm trở thành huyện kiểu mẫu.
Huyện ủy đã tiến hành thành lập ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch, thành lập bộ phận giúp việc, xây dựng quy chế hoạt động, phát hành tài liệu, hướng dẫn đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào sinh hoạt định kỳ của các chi bộ đảng, chi hội đoàn thể. Coi việc học tập và làm theo gương Bác là nhiệm vụ thường xuyên của mỗi tổ chức, tập thể, cá nhân cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Việc triển khai thực hiện chỉ thị 03 được đông đảo nhân dân và cán bộ đảng viên hào hứng đón nhận. Học Bác, làm theo gương Bác thì ai ai cũng hào hứng, vì từ lâu hình ảnh vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, tác phong giản dị, gần gũi và tràn đầy tình yêu thương của Bác đã in sâu trong tim, trong tâm khảm mỗi người và mỗi người đều dành niềm kính yêu nhất cho vị lãnh tụ tối cao của dân tộc.
.jpg)
Dưa hấu Nga Sơn, sản vật nổi tiếng gắn với huyện thoại Mai An Tiêm
Làm việc với Phó trưởng ban Tuyên giáo Huyện ủy Mai Đức Bình, tôi được biết, ngay từ ban đầu, Huyện đã xác định, triển khai thực hiện Chỉ thị 03 phải gắn với việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện. Chính vì vậy, Ban Thường vụ Huyện ủy phát động thi đua giai đoạn 2011-2015 với ba phong trào lớn, đó là: Phong trào đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Phong trào đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ, kinh tế tư nhân, gắn với giảm nghèo bền vững và làm giàu chính đáng trong đó cán bộ, đảng viên làm nòng cốt và gương mẫu đi đầu; Phong trào xây dựng Nông thôn mới, xây dựng huyện Nga Sơn trở thành huyện nông thôn mới vào năm 2020.
Bước sang nhiệm kỳ 2015 - 2020, Huyện tiếp tục phát động ba phong trào thi đua: "Chung sức xây dựng nông thôn mới"; Phong trào đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; gắn với khắc phục những tồn tại khuyết điểm theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI); Phong trào toàn dân bảo vệ môi trường.
Anh Bình cũng cho hay, để việc học theo gương Bác thực sự có hiệu quả, thực sự trở thành sinh hoạt chính trị rộng khắp trong toàn đảng bộ và nhân dân, tất cả 27 đảng bộ xã, thị trấn, 12 đảng bộ cơ quan, trường học đều thành lập Bộ phận giúp việc, mỗi đơn vị có từ 7 đến 9 người, do Phó Bí thư Đảng ủy làm trưởng bộ phận. Các chi bộ trực thuộc phân công một người trong chi ủy phụ trách mỗi ngành, cơ quan, đơn vị phân công một lãnh đạo phụ trách. Tổ chức cho 738 lượt tập thể, 12.962 lượt cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động đăng ký việc làm theo tấm gương đạo đức của Bác. Nhờ có sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, vai trò tham mưu tích cực, chủ động của Bộ phận giúp việc, nên việc học tập theo gương Bác thực sự đi vào đời sống xã hội, tạo hiệu ứng tích cực, phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, huy động được các nguồn lực khá lớn từ nhân dân để tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm như chương trình xây dựng nông thôn mới, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, chương trình giảm nghèo bền vững, các hoạt động đền ơn - đáp nghĩa, xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh.
Nhờ có sự chỉ đạo quyết liệt, có biện pháp hữu hiệu thiết thực và thực hiện đồng bộ, việc đẩy mạnh học tập và làm theo gương Bác ở Nga Sơn đã tạo nên sự chuyển biến rõ rệt từ nhận thức đến hành động, đến việc làm của mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân trong huyện. Tinh thần trách nhiệm, lề lối tác phong làm việc, thái độ phục vụ nhân dân của cán bộ, đảng viên, nhất là trách nhiệm gương mẫu đi đầu của cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp được nâng lên, góp phần ngăn chặn, từng bước đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và trong xã hội. Hệ thống chính trị ổn định, an ninh, trật tự xã hội được giữ vững.
Một điều hết sức phấn khởi là bên cạnh những kết quả về chính trị tư tưởng, lĩnh vực kinh tế-xã hội, Nga Sơn cũng có những chuyển biến rõ rệt, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 13,1%. Vốn đầu tư cho phát triển trong các năm 2010-2015 đạt 5.644 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đạt 21,4 triệu đồng/người/năm. Thu ngân sách nhà nước năm 2015 là 205,596 tỷ đồng. Cơ sở vật chất trường học, trạm y tế, công sở được đầu tư xây dựng khang trang, kiên cố. Đến tháng tư năm hai mười sáu này Nga Sơn có bảy xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, đó là các xã Nga An, Nga Thành, Nga Thạch, Nga Yên, Nga Mỹ, Nga Lĩnh và Nga Hưng. Trong công tác xây dựng đảng, tỷ lệ đảng viên hoàn thành xuất sắc và hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt từ 80-85%.
*
Theo sự giới thiệu của anh Mai Đức Bình, chúng tôi về Nga An trong tiết trời cuối thu, mưa lây rây se lạnh. Nga An là xã phía bắc của huyện Nga Sơn, diện tích hơn chín cây số vuông, dân số gần tám nghìn người. Biết có khách, anh Nghiêm Văn Hào, Phó bí thư trực đảng ủy xã đã cho kết thúc hội nghị mà anh đang chủ trì sớm hơn ít phút để về tiếp khách. Anh Hào cho biết, Đảng bộ Nga An có 421 đảng viên, sinh hoạt ở 17 chi bộ, gồm 12 chi bộ thôn và các chi bộ trường tiểu học, trung học cơ sở, trường mầm non, Hợp tác xã và chi bộ Trạm y tế. Đảng bộ Nga An cùng với các xã Nga Thành, Nga Thái, Nga Thạch… đang là những đơn vị dẫn đầu huyện về công tác xây dựng Đảng và Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Anh Hào cũng cho chúng tôi biết thêm: Triển khai nhiệm vụ này, Ban Thường vụ đảng ủy đặc biệt coi trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, coi đây là vấn đề then chốt. Thông qua đó tạo sự chuyển biến từ trong nhận thức cho mỗi cán bộ đảng viên. Để mỗi cán bộ, đảng viên tự rèn luyện, tu dưỡng đạo đức lối sống theo tấm gương của Bác, mỗi cán bộ, đảng viên phải là tấm gương để quần chúng noi theo. Sự chuyển biến thể hiện rõ nét từ mỗi việc làm đến tác phong sinh hoạt, lối sống. Anh Hào cho biết, ở Nga An, Quy chế dân chủ được đề cao, ý kiến phản ánh của nhân dân được coi trọng và kịp thời kiểm tra, giải quyết. Đảng viên khối cán bộ công chức thi đua cải tiến lề lối làm việc, tận tâm với công việc. Đảng viên ở các tổ chức chính trị, các thôn, làng đều gương mẫu. Nhờ đó mà năm 2015 có 8 trong số 17 chi bộ được xếp loại Trong sạch vững mạnh, Đảng bộ đạt danh hiệu Trong sạch vững mạnh. 3 tập thể và 3 cá nhân được Huyện ủy tặng Giấy khen. Xã được công nhận là xã Nông thôn mới, trường Trung học cơ sở, trường Tiểu học và Trạm y tế đạt chuẩn quốc gia. Năm 2015 Nga An được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen.
.jpg)
Chiếu Nga Sơn, đặc sản của Nga Sơn
Giáo dục chính trị tư tưởng phải gắn liền với phát triển kinh tế - Anh Hào tâm sự.
Đúng vậy, Nga An là xã thuần nông, cho nên cấp ủy rất chú trọng tăng trưởng kinh tế, khuyến khích áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và cơ giới hóa vào sản xuất. Thực hiện cơ cấu mùa vụ theo hướng “xuân muộn, mùa sớm” để tăng quỹ đất làm vụ đông. Quy hoạch cánh đồng mẫu lớn, mở rộng vùng sản xuất cây vụ đông, đặc biệt là cây bí và khoai tây. Khuyến khích nuôi trồng thủy sản và phát triển mô hình gia trại tổng hợp, phát huy các trang trại chăn nuôi công nghiệp song song với khắc phục ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi… Từ sự chỉ đạo sát sao đó mà chín tháng đầu năm 2016 này tổng sản lượng lương thực cây có hạt của Nga An ước đạt 4.842,5 tấn; giá trị sản xuất công nghiệp - xây dựng và tiểu thủ công nghiệp ước đạt 63,65 tỷ đồng; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ ước đạt 76,8 tỷ đồng…
*
Bảy mươi năm một chặng đường, một chặng đường vẻ vang mà không ít chông gai. Nhưng những thành tựu đạt được trong bảy mươi năm ấy đã chứng tỏ sức mạnh tiềm tàng của Đảng bộ và Nhân dân huyện vùng đông bắc xứ Thanh. Tin rằng, với tiềm lực ấy, với những bầu nhiệt huyết vì sự mạnh giàu của quê hương, Đảng bộ và Nhân dân Nga Sơn sẽ làm tốt hơn việc Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, và sẽ sớm cán đích huyện Nông thôn mới như nghị quyết Đảng bộ huyện đã đề ra.
Nga Sơn, 22-10-2016
B.L.B