Bà Mải nằm vật ra sàn khóc nức nở khi phát hiện ở góc buồng, chỗ cột lớn có một lỗ thủng, chừng vừa người chui lọt, trên chiếu còn vương vất những thanh nan sàn được bẻ vụn. Giọng bà mếu nghẹn:
- Thế là thôi, đành chịu mất con cho lão quỷ già đó rồi, trời ơi là con...
Ông Mải tay run run, xách hộp đèn lại gần soi kỹ hơn. Trên cây gỗ bắc ngang dưới mặt sàn, có buộc một đầu của dải dây thắt lưng váy, đầu kia buông thõng xuống dưới:
- Đồ... cọp... bắt...
Ông Mải nghiến gằn từng câu căm uất. Lần này ông đã rào vây cái buồng kín chắc như nhốt cọp, thấy con đã ngoan ngoãn nằm im trong đó nhiều ngày, tưởng Ngần sẽ không phá mà trốn được nữa. Thật người ta nói không sai, chẳng hang hòm, chuồng cũi nào nhốt được người bị bỏ bùa tình. Chưa tìm được ậu mo(1) giải bùa giúp thì Ngần đã như bị ma ếm, không cách nào giữ nổi. Chỉ sợ lúc tìm được thầy mo thì đã muộn. Càng nghĩ ông Mải càng điên lên, như đống lửa cháy vừa chất thêm nứa khô, mắt long sòng sọc, gầm từng tiếng như muốn vỡ lồng ngực:
- Thằng già, tao giết mày…!
Dứt lời, quay sang phên vách rút con rựa, cầm phăm phăm trong tay, lao xuống thang, ông Mải chạy như con cọp điên bị trúng tên, bạt bóng tối ngược đồi.
*
Lão Phảng tỉnh nhưng chỉ he hé được mắt, chân tay nặng trịch, đau đớn không làm sao cử động. Xung quanh là một màn tối đen, đặc quánh như bồ hóng. Không có âm thanh nào đủ rõ ràng để lão định hình cụ thể thời gian. Gần nhất là tiếng bầy muối vo ve, xa hơn chút là tiếng lũ gà thi thoảng lục cục dưới gầm sàn. Xa xăm, âm thanh hỗn độn nhưng rất nhẹ, rất khẽ, rất mơ hồ của lũ côn trùng rừng gọi đêm. Đủ để biết trời đang đêm. Lão không nhớ mình đã mê man trong cơn sốt, cơn đau ấy bao nhiêu ngày. Chỉ mường tượng hình như có đôi lần nàng đến, đôi lần có cả tiếng quát chửi, dọa nạt, lôi kéo và tiếng khóc van.
Lão đói lả, thèm một miếng cháo, thèm một ngụm nước, cổ họng khô cứng và đắng chát. Gắng quờ tay quanh mình, chiếc cốc men Liên Xô cạnh chiếu đổ xuống lăn lộc cộc, không có tiếng nước chảy ra. Nhích người thêm một đoạn, với tay chạm vào chiếc nồi. Lão vẫn mơ hồ nhớ, hình như đó là nồi cháo nàng kịp nấu trước khi bị lôi đi. Trườn người rướn lên, cố ngóc đầu vục vào nồi định húp lấy một miếng cho đỡ khát, đỡ đói. Nhưng mùi thiu thối sộc vào mũi làm lão ngả ngửa ra, gục xuống sàn oạc nôn khan. Vậy hẳn đã nhiều ngày nàng không đến. Chẳng biết có điều gì xui xấu xảy ra với nàng bên ấy không. Nhưng lão thấy bất an khi nhớ đến đôi mắt như mũi dao, như có lửa của cha nàng nhìn lão, và cú đòn gậy phạt ngang đôi chân làm lão ngã lăn trên triền dốc, mạnh như trời giáng hôm bắt gặp lão và nàng ngồi bên nhau trên đồi Moong. Chẳng biết làm thế nào lão vẫn lết được đôi chân gãy về đến ngôi nhà này. Cơn mê tỉnh, đau đớn từ bữa đó làm lão không còn nhớ nổi những điều đã xảy ra.
Căn nhà vốn vắng như chòi hoang càng trở nên cô quạnh đến nghiệt ngã lúc này. Lão gắng mở mắt tìm một ánh sáng khác đi cái màu đen đặc ấy, dù chỉ chút mờ mù ngoài cửa voóng(2) thôi cũng vô vọng. Cố rướn nghiêng mặt qua phía bếp, thèm thấy một ánh lửa làm ấm góc nhà, thèm mùi khói hăng nồng chạy qua mũi. Lão lại nhắm mắt, ngực tưng tức nghẹt thở, một dòng nước mắt nong nóng len ra hố trũng rồi chảy ngược lại, lạnh tanh xót cay trong mắt. Lúc này, lão muốn nghe đến phát dại tiếng bước chân người đi sầm lên sàn, tiếng nói cười dưới máng nước ở chân thang, tiếng chày giã gạo bập bung ở gầm sàn. Lâu quá rồi, ngôi nhà này chỉ mình lão, không làm nên những âm thanh của một cuộc sống bình thường. Trừ những buổi đi mo đám, cúng lễ, thì lão lặn lội miết ngày lên đồi Côi, chăm nương ngô, rẫy thuốc, vò võ cô quạnh. Bao nhiêu giàu sang phú quý, bao nhiêu danh vọng uy nghiêm mấy đời, tan như sương như mây theo bóng người vợ xinh đẹp của lão. Lão không trách cô ấy, mà giận gã bạn lái buôn người xuôi nỡ phụ lòng tin yêu của lão. Họ dắt nhau đi, đem hết của cải và cả đứa con nhỏ của lão đi biệt. Lão tìm ngược xuôi không thấy. Trở về chán chường, bất mãn sống như không. Nổ mo(3) nhà lão cũng từ đó mà tàn dần.
Nàng đến như một sự cứu rỗi, lại như một tai họa. Lão định xua đuổi nàng từ ban đầu, nhưng nàng nói, nàng chỉ muốn được nghe tiếng hát xường, tiếng sáo ôi trầm ngọt của lão thôi. Rồi nàng nói, nàng chỉ muốn bầu bạn với lão thôi, chiều chiều nàng chăn trâu, hái củi một mình trên góc đồi này cũng cô lẻ, mà nhà lão thì nương rộng, vụ mùa nào cũng rộng, thân đàn ông côi cút, nàng muốn đỡ đần. Rồi nàng lại nói, nàng thương ngôi nhà của lão. Ngôi nhà lớn và hiu quạnh, chày cối để lâu không có dấu chân tay đàn bà, hạt thóc nào vỡ ra cũng vụng, khung cửi không có ai mắc chỉ, áo quần rách, tay đàn ông tự khâu mảnh vá nào cũng xéo xênh. Rồi nàng nói nàng muốn về ở cùng, nàng nói nàng thương yêu lão. Lão hoang mang, lão thương và sợ, nhưng lại thấy lòng bừng bừng niềm hạnh phúc, khát khao, lúc muốn bước đến lúc muốn bỏ chạy. Lão cứ rối bời, nửa chừng vời không làm sao dứt quyết. Sau bao nhiêu đắng cay, chán chường, oán hận tưởng chừng không bao giờ còn tin còn yêu thêm được một người đàn bà nào nữa. Thì nàng lại quá tha thiết chân thành. Đêm nào lão cũng nhớ đôi mắt ngân ngấn, van lơn lần nàng quỳ bên lão để van xin được bỏ bùa. Nàng muốn bị lão làm phép bỏ bùa yêu để có thể vượt qua mọi cản cấm mà về với lão. Nàng ngây thơ như con chim non, trong sáng như dòng nước mó, nhưng nàng cũng bao dung như núi và ấm áp như lửa, tình yêu thương mãnh liệt dành cho lão như thác nguồn. Nàng thắp lửa cuộc đời tàn lạnh của lão bằng những dịu ngọt, những chăm chút, sẻ chia, những đảm đang đỡ đần lúc khốn khó. Nàng làm cho lão hạnh phúc và khổ đau, khát khao và tuyệt vọng. Yêu bao nhiêu, thương bao nhiêu lão thấy tội lỗi bấy nhiêu. Nhưng nếu biết làm bùa ngải thật, lão cũng sẽ làm bùa ghét, bùa ác cho nàng ghét lão mà bỏ đi. Lão bằng tuổi cha chú nàng, đời lão lại đã tan nát, tội chi đâu nàng phải...
Tiếng bị lão bỏ bùa tình làm cả mường Tạ vừa thương thương nàng vừa khinh ghét lão. Cha mẹ nàng căm hận lão như quỷ ác. Lão thấy xót xa và bất lực. Bây giờ oan trái thế này, tai tiếng thế rồi, mai mốt đời nàng về đâu, ai còn dám rước về làm dâu. Mà lão thì biết còn đủ sức để đem nàng đi. Nghĩ rồi lão khóc. Lần này lão khóc vì thèm sống, thèm khỏe mạnh. Lão lấy hết sức mình gượng đầu dậy như một bản năng sống, chồm lên vục mặt vào nồi, hớp hớp lấy những miếng cháo thiu thối nuốt qua cổ họng khô quánh, rồi lịm dần.
*
Ngần chạy ngược đỉnh đồi Côi, lao như con cầy hoang theo lối quen sang bên kia cuối núi, nhằm thẳng hướng nhà ậu Phảng mà đến. Chân dẫm đá, dẫm cành khô, bạt cây cỏ, bụi rậm, vấp ngã lại đứng dậy, ngã bao lần Ngần không biết, đớn đau bao lần Ngần cũng không biết. Nàng như con ma rừng, chẳng sợ thứ gì trong bóng tối, bước chân thoăn thoắt chỉ sợ duy nhất một điều mình không còn kịp. Vừa đến chân thang, Ngần cuống quýt gọi:
- Eng(4) Phảng à, eng Phảng...
Lên hết mấy bậc thang, dò trong bóng tối qua từng tấm sàn, đi về phía gian giữa nơi ậu Phảng ngủ, Ngần mò trên đống chăn, chạm thân thể gầy rộc, lần được gương mặt trơ xương vẫn còn ấm nóng, đang nhọc nhằn thở ra từng làn hơi rất mỏng, nàng òa khóc:
- Eng à, eng tỉnh lại đi, ún(5) đến rồi đây, chúng ta sẽ đi khỏi nơi này.
Không có tiếng trả lời, cơ thể ậu Phảng nặng trịch trên tay Ngần, lão dường như không còn cử động được. Nàng ghì sát mặt mình vào mặt lão để nghe từng làn hơi thở mỏng manh và tiếng mấp máy của đôi môi. Rồi Ngần thấy má mình ươn ướt, nàng ghì chặt xót xa. Căn nhà tối quá, Ngần muốn nhìn thấy gương mặt ấy biết bao. Khẽ đặt lão xuống chiếu, nàng mò mẫm ra gian ngoài tìm bật lửa và đèn dầu. Chiếc đèn được thắp lên, mọi thứ trong gian nhà hiện ra mờ ảo, với những hình khối đen sì, như những bóng ma lởn vởn. Căn nhà rộng lại không có người, dưới ánh đèn sắp cạn dầu, leo lét đỏ mù trông nó càng hoang lạnh. Gương mặt hốc hác tiều tụy đang thoi thóp thở của Lão phảng làm Ngần hoang mang, lòng xé đau như bị ai thò tay vào cào cấu. Tay xoa xoa lên tóc lão, nước mắt nàng lã chã theo từng lời nghèn nghẹn:
- Ún đã không đến mấy ngày, eng đói lắm phải không? Làm sao để đủ sức mà đi?
Lão Phảng vẫn nằm im, phả từng hơi thở yếu ớt lên má Ngần. Ngần mơ hồ hiểu điều chẳng lành, nàng tuyệt vọng lắc lắc gương mặt lão Phảng, nức nở:
- Van eng đừng im thế, mở mắt ra đi, đừng để ún một mình, ún sẽ nấu cháo cho eng ăn, rồi chúng ta sẽ trốn khỏi đây mà.
Cơ thể gầy rộc, rũ mềm bất động của ậu Phảng làm Ngần đau đớn. Nàng run run, đặt lão xuống chiếu rồi lật đật vào bếp, hì hụi nhóm lửa. Bếp vừa kịp lem nhem bén khói thì bỗng dưới gầm sàn con chó sủa ầm ĩ, từ xa có tiếng bước chân người đang chạy bình bịch mỗi lúc một gần. Đoán định được việc sắp xảy ra, Ngần lao nhanh về phía thang chốt chặt cửa, rồi chạy vào đỡ đầu lão Phảng lên tay, ôm vào lòng, ngồi im thít. Tiếng bước chân lên thang sầm sầm, rồi tiếng đập cửa với giọng hung hãn của ông Mải:
- Ậu Phảng, nếu hôm nay không giải bùa cho con Ngần, tao sẽ đốt nhà ậu, tao cùng chết.
Ngần nín thở, ôm lão Phảng chặt hơn. Ngoài cửa ông Mải càng thét lớn:
- Con Ngần, mày có về không! mày còn muốn lão sống thì xuống thang ngay, nếu không tao chém ba lão ấy ra.
Ông Mải vừa nói vừa cố xô cửa, cửa rung bần bật sau những tiếng đập sầm sầm. Được lúc, bỗng then chốt kêu “rắc”, rồi gãy đôi, hai cánh cửa gỗ bật tung, ông Mải lăm lăm con dao từ ngoài thang lao vào. Ngần nhìn cha, sợ hãi gào lên:
- Pác(6)… con van pác, con lạy pác, pác đừng….
Con dao trong tay ông Mải loang loáng như ánh chớp, vung lên rồi hạ xuống đánh “phặp” một tiếng sắc lẹm ngay cạnh chỗ Ngần ngồi, tấm nan sàn đứt đôi một vệt dài, tay kia ông Mải vồ lấy cổ ậu Phảng lắc mạnh, rít từng câu:
- Sao ậu ác như con quỷ thế, mở mắt ra, dậy giải bùa cho con tao, nếu không tao phá bàn thờ nổ mo nhà ậu đấy, tao giết hết.
Ngần chồm tới giành lấy ậu Phảng, khóc nức:
- Con lạy pác, eng ấy chết mất. Con về, con sẽ về, nhưng van pác để con nấu bát cháo cho eng Phảng, rồi con theo pác về.
- Không được, hắn phải dậy giải bùa, nếu không, mày về rồi cũng sẽ lại trốn nhà đến đây thôi. Lão ậu dậy ngay.
Ông Mải nghiến răng đẩy Ngần ra, túm lấy thân xác mềm oặt của lão Phảng lắc mạnh. Bất giác, Ngần cúi xuống cắn vào tay cha mình một cái thật sâu, rồi ôm chầm lão Phảng xoay nhanh đẩy vào trong, lấy thân mình che chắn cho lão Phảng, giọng khản nghẹn:
- Pác... con van pác... pác à... con về, con sẽ về, eng Phảng ơi... eng Phảng thở đi…
- Mày về, về ngay nếu không tao chém hắn chết ngay bây giờ.
Ông Mải túm lấy tay Ngần giật mạnh, lôi đi.
- Pác à... cho con nấu bát cháo... con lạy pác. Nốt lần này, rồi con hứa...
Từng lời của Ngần như bị băm vụn bởi tiếng nấc nghẹn đau đớn. Nét mặt ông Mải chợt thoáng dịu đi, khi ngoảnh lại nhìn sượt qua lão Phảng đang nằm nghoẹo cổ thoi thóp thở. Ông buông tay Ngần, giọng chùng xuống:
- Làm nhanh còn về, tao đợi dưới chân thang.
Ông Mải bước chậm ra cửa. Căn nhà lại tĩnh lặng như hoang. Lão Phảng nằm bất động, hai hàng nước mắt len ra lấp lánh dưới ánh lửa vừa bén củi lem nhem bên bếp.
T.A
(1) Ậu mo: là thầy cúng, thầy lang, biết làm phép ma thuật và lấy thuốc chữa bệnh.
(2) Voóng: cửa phụ, như kiểu cửa sổ lớn trên nhà sàn người Mường.
(3) Nổ mo: bàn thờ điện lớn để làm ậu mo được truyền nhiều đời.
(4) Eng: anh
(5) Ún: em
(6) Pác: bố