Không biết tự bao giờ? Không biết là từ ai? Khéo đặt ra cái tên cho địa danh này là thôn Yên Thịnh, “Yên” trong chữ yên bình, “Thịnh” trong chữ thịnh vượng, hàm ý một miền đất yên bình, no đủ, một nơi đáng sống. Thôn Yên Thịnh thuộc xã Thành Tâm, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa. Đây một vùng quê yên bình. Một dải đất trù mật và bình yên đến lạ!
Đây là lần thứ hai tôi về Thạch Thành. Lần trước anh chị em nhà văn ở Thanh Hóa chúng tôi đi thực tế về huyện miền núi Thạch Thành bằng phương tiện ô tô. Đến thị trấn Kim Tân chúng tôi như những sứ giả được lãnh đạo huyện đón tiếp rất trọng thị, tận tình. Đặc phái đồng chí Hoàng Văn Thanh - phó ban Tuyên giáo huyện ủy, ngày nào cũng ngồi trên xe con biển xanh đi trước hoa tiêu dẫn đường đưa đoàn chúng tôi xuống tận thôn, xóm. Lần này về Thạch Thành đơn thương độc mã chỉ có mỗi mình tôi với con xe 2 bánh. Để tránh những cơn nắng nóng của mùa hè, tôi xuất hành rất sớm. Đúng 8h sáng tôi đã có mặt tại thị trấn Kim Tân. Gặp lại anh Thanh, phó ban Tuyên giáo huyện ủy, thật tình tôi mừng lắm, lại càng mừng hơn khi biết anh sẽ đồng hành cùng tôi trong chuyến công tác lần thứ hai này. Tôi ấn tượng anh phó ban này không phải vì cái dáng người mảnh khảnh, cao ốm mà từ cái giọng nói đến cách nói chuyện rất hóm nhưng luôn chừng mực, chậm rãi, dễ nghe có lẽ anh sinh ra là để làm tuyên giáo!
- Hôm nay tất cả cán bộ chủ chốt ở các phòng ban đều bận tham gia vào cuộc họp trực tuyến với tỉnh nên cơ quan vắng hơn ngày thường. Bác để xe máy vào trong nhà xe rồi anh em mình đi ô tô xuống cơ sở cho đỡ nắng.
- Lần này tôi về Thạch Thành một mình nên tôi đề nghị anh em ta nên cùng đi xe 2 bánh thôi.
- Không được. Nắng lắm. Lãnh đạo đã giao cho tôi đưa bác đi bằng xe con rồi.
- Đúng là đi ô tô thì đỡ nắng thật, nhưng ngồi xe con tầm nhìn không gian tù túng lắm. Lần trước tham quan Thạch Thành bằng ô tô rồi, lần này tôi muốn trải nghiệm bằng xe máy để thấy Thạch Thành rõ hơn và gần hơn. Vậy nên anh cho tôi đi cơ sở bằng xe máy cho tiện.
- Vâng. Xin được chiều theo ý bác. Chúng ta cùng vi vu xe máy hít hà khí trời tháng 5 của Thạch Thành.
Từ Văn phòng huyện ủy Thạch Thành về công sở xã Thành Tâm khoảng 15 kilomet. Anh Thanh phóng xe máy đi trước dẫn đường tôi lẽo đẽo ngồi ngựa sắt bám sau. Đường về các xã, các thôn của Thạch Thành hôm nay rộng, thoáng, nhẵn bóng có khác gì đường về Thành Đô. Ngồi trên xe máy gió thổi ù ù mát rượi. Đúng như các cụ xưa có câu: “Một trăm nàng hầu không bằng đầu ngọn gió”. Hình như vì mãi đăm chiêu với gió núi mây trời mà con đường trở nên ngắn lại nên thành ra có cảm giác trong thoáng chốc hai chúng tôi đã có mặt tại Công sở xã Thành Tâm.
Tiếp chúng tôi là anh Bùi Văn Phương, Bí thư Đảng ủy xã Thành Tâm, một cán bộ chủ chốt có tuổi đời hãy còn khá trẻ.
- Nắng quá hai anh nhỉ? Nắng này nếu Thành Tâm chúng tôi còn chuyên canh trồng lúa như trước kia thì nắng hạn sẽ đốt cháy hết lúa.
Tôi hỏi lại Bí thư:
- Xã anh nay không còn chuyên canh trồng lúa vậy thì trồng những cây gì?
- Cách đây 5-6 năm xã chúng tôi đã chuyển đổi cây trồng rồi, nơi đất cao, đất đồi, đất ghềnh chúng tôi không trồng lúa, trồng ngô nữa mà chuyển đổi sang trồng cây ăn quả, mô hình này cho thu nhập cao hơn lúa nhiều.
- Năng suất cao là bao nhiêu anh?
- Năng suất cây ăn quả thường là 50-70 triệu/ha; riêng thanh long đạt tới 80-100 triệu/ha.
Anh Thanh phó Ban Tuyên giáo huyện ủy có ý bổ sung thêm:
- Bây giờ lực lượng lao động trẻ, khỏe đi làm ăn xa, đi xuất khẩu lao động. Nếu tiếp tục trồng lúa cả thì một năm 4 kì nông vụ cày cấy thu hoạch không có người làm. Trong khi đó cũng ngần ấy diện tích, từng đấy con người, cộng thêm với việc đầu tư một phần tiến bộ khoa học kỹ thuật vào canh tác mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, đầu ra ổn định, đảm bảo thu nhập hơn thì việc người dân đồng tình chuyển đổi là một điều đương nhiên.
- Cây ăn quả chỉ một lần trồng thu hoạch nhiều vụ, nhiều năm. Nếu làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức và quy hoạch cây trồng khoa học, hợp lí cộng với đầu ra ổn định thì tôi nghĩ Thành Tâm chả mấy chốc mà giàu.
- Vừa tạo điều kiện về vay vốn từ các ngân hàng, mời cán bộ kỹ thuật từ các trung tâm uy tín về tư vấn, giảng dạy chúng tôi vừa khuyến khích bà con dồn điền đổi thửa, hình thành các vùng chuyên canh, cánh đồng mẫu lớn, trang trại, gia trại, kết hợp trồng cây ăn quả với nuôi ong, nuôi gà, cá, chim... từ đó giúp bà con tận dụng quỹ đất, quỹ thời gian và thu hồi vốn nhanh hơn. Không ít gia đình trong xã đã có cuộc sống khấm khá từ mô hình này. Bên cạnh đó phần lớn lao động trẻ của địa phương cũng không còn tư tưởng đi xa làm ăn mà ở lại phát triển kinh tế ngay tại quê nhà. Tính tới thời điểm này có thể coi việc chuyển đổi mô hình kinh tế là một bước đi đúng hướng. Đồng chí Bí thư phấn khởi chia sẻ.
Chúng tôi đang trò chuyện về những thành công cũng như thách thức phía trước mà cán bộ và nhân dân Thành Tâm cần tập trung giải quyết thì anh Phương có khách. Anh Phương giới thiệu vị khách đặc biệt này là anh Đinh Văn Đạt, Bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Yên Thịnh. Một trong những thôn đầu tiên mạnh dạn áp dụng mô hình chuyển đổi cây lúa sang cây ăn quả, nhanh chóng hình thành cánh đồng mẫu lớn cây ăn quả kết hợp với nuôi ong và gà thả vườn. Xét trên mặt bằng chung thôn Yên Thịnh có nhiều hộ khá hơn, đi lên từ mô hình này, trong đó đi đầu là đồng chí Bí thư kiêm trưởng thôn. Anh Đạt vừa là người xung phong đi đầu vừa khuyến khích các đảng viên trong chi bộ, họ hàng anh em người nhà dần dần cả thôn tin và làm theo, đến nay thì gần như một trăm phần trăm các hộ trong thôn đã chuyển đổi hoặc nhượng đất, đổi điền cho các hộ khác thực hiện mô hình chuyển đổi. Thế mới nói, đảng viên đi trước, làng nước theo sau, anh Đạt đã thể hiện rõ được vai trò người đứng đầu, vai trò gương mẫu của người đảng viên trong việc vượt khó, thoát nghèo vươn lên làm giàu để nhân dân tin tưởng và làm theo.
- Anh Phương cứ nói quá vậy, thực tình lúc đầu cũng sợ, bỏ không trồng lúa rồi lấy gì mà ăn, tiền đâu mà đi ăn đong. Nhưng cũng may được các anh trên này quan tâm, động viên, giúp đỡ với lại hồi đó nghe các anh nói về mô hình này tôi cũng thích lắm, mê lắm thế nên mới quyết định làm. Vừa làm vừa học, sai đâu sửa đấy, khó chỗ nào nhờ các bác trên xã giúp, đến giờ thì bước đầu đã ổn định, một phần diện tích cam, ổi, thanh long đã cho quả, gà thì mỗi năm xuất một lứa vài trăm con, ong cũng cho vài trăm lít mật mỗi năm, nợ ngân hàng đã trả được phân nửa rồi, mừng nhất là thấy bà con, anh em họ hàng đều khấm khá lên từ mô hình chuyển đổi cây trồng này, nhiều người đã xây nhà, mua xe, sắm sửa đồ dùng trong nhà, đến nay mới thấy đỡ lo chứ những ngày đầu mất ăn mất ngủ, canh cánh trong lòng, nhưng vẫn phải tỏ ra tự tin, vui vẻ cho mọi người xung quanh yên tâm làm ăn.
Tôi vừa nghe anh Đạt trải lòng bằng sự vô tư, gần gũi, dễ mến vừa để ý dáng vẻ lanh lợi, nước da đen giòn phong trần nắng mưa đủ đoán biết anh là một Bí thư xông xáo, năng động nơi làng quê miền núi này. Thể theo nguyện vọng của chúng tôi, anh Đạt dẫn đi theo đường 217 ngược hướng Tây về thôn Yên Thịnh, về với nơi sức sống bừng lên sau giấc ngủ dài trong nghèo khó từ sự quyết đoán mạnh mẽ và quyết tâm không biết mệt mỏi của Bí thư Đạt cũng như đảng viên và người dân thôn Yên Thịnh.
Đây rồi: Chiếc cổng chào hình cầu vồng, chữ vàng nền đỏ có câu khẩu hiệu đề: “Cán bộ và nhân dân thôn Yên Thịnh quyết tâm xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu”.
Xã Thành Tâm đã đạt nông thôn mới cách đây 5 năm, hiện tại các thôn trong xã đang nỗ lực phấn đấu xây dựng đơn vị nông thôn mới kiểu mẫu. Yên Thịnh đang là thôn dẫn đầu, đã sải cánh, sắp tới đích. Sau khi sáp nhập thôn Yên Thịnh có tổng diện tích là 110 ha, có 106 hộ, gồm 436 nhân khẩu. Nếu lấy diện tích để so thì thôn Yên Thịnh còn rộng hơn một số xã của miền xuôi. Bây giờ cán bộ thôn tinh giảm chỉ còn có một đồng chí Bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, cho nên anh Đinh Văn Đạt bận bịu việc công túi bụi, có lẽ mỗi ngày anh Đạt chỉ được ở nhà 3-4 tiếng đồng hồ; 20 giờ còn lại anh dành cho thôn, xóm, ruộng vườn. Chi bộ thôn Yên Thịnh có 29 đảng viên, trong đó 7 đảng viên thuộc diện nghỉ hưu.
Nhận thức được vai trò, trách nhiệm cũng như nhiệm vụ trong tình hình mới là rất lớn và nặng nề nên Anh Đinh Văn Đạt, Bí thư Chi bộ đã phân công cụ thể, giao việc đến từng đồng chí đảng viên trong chi bộ chịu trách nhiệm phụ trách từng xóm, từng ngõ, từng tổ chức quần chúng như Đoàn Thanh niên, tổ Phụ nữ, ban mặt trận thôn... Mỗi khi có chủ trương, chính sách mới là thông báo họp bàn, triển khai nhanh chóng đi liền với giám sát, nhắc nhở, khích lệ, động viên nhân dân thực hiện, lực lượng này là nòng cốt, là động lực cho những hành động cụ thể và mạnh mẽ để đưa đến thành công.
Trong thôn, trong làng ở đâu có chuyện vui, buồn Bí thư Đinh Văn Đạt đều có mặt kịp thời chia sẻ. Anh đưa tôi tới xóm nào, ngõ nào là có tiếng gọi của bà con í ới gọi mời niềm nở. Vào nhà ông Lê Ngọc Tú, vừa pha ấm trà, chưa uống cạn chén nước anh Đạt đã xăm xăm lượn ra vườn trước, vườn sau quan sát gọi chủ nhà ra góp ý về chuyện phòng ngừa sâu bệnh, chăm bón cây trồng, chuyện thu hoạch hái quả. Anh Nguyễn Ngọc Tú khoe với tôi rằng. “Bác thấy Bí thư, trưởng thôn của chúng tôi sâu sát là thế đấy. Bác ấy không thích ngồi trong nhà tán gẫu đâu, đến nhà ai cũng vậy, miệng nói tay làm, khi thì cây bưởi cây ổi, khi thì bọng ong, con gà, con cá lá rau... cứ phải nói bằng thực tế, rất rõ ràng, cụ thể. Chính vì thế mà chúng tôi kịp thời nhận biết bệnh hại, thừa thiếu cái gì để khắc phục ngay, không để lây lan diện rộng, tránh bị tổn thất nặng nề. Chúng tôi coi anh ấy là người nhà, bởi chỉ có người nhà mới không so đo thiệt hơn, không cạnh tranh tính toán, thấy mọi người làm ăn được là mừng, là phấn khởi, lại còn động viên, khích lệ nhiều thêm”.
Ngồi với anh Lê Đình Lượng tôi lại được anh Lượng cho biết: “Thôn tôi dài hơn 3 km, nhưng Bí thư Đinh Văn Đạt hầu như ngày nào cũng phóng xe dạo qua các xóm một đôi lần, nhà nào trồng cây gì, nuôi con gì, số lượng bao nhiêu, đang trong giai đoạn sinh trưởng như thế nào anh ấy nắm được hết. Có nhiều khi chưa cần báo cáo, anh ấy đã vào nhà chỉ rõ đọc tên cây này đang bị bệnh gì, bón phân như thế nào, dùng thuốc gì... chính vì thế mà chúng tôi yên tâm lắm, có bác Đạt rồi không phải lo gì cả, cứ thế mà làm ăn thôi”.
Trò chuyện với chị Lê Thị Việt, tôi được biết: “Chi hội phụ nữ chúng tôi được đồng chí Bí thư quán triệt sâu sắc ngay từ đầu là phát huy tinh thần “giỏi việc nước, đảm việc nhà” vừa phát triển phong trào phụ nữ giúp đỡ nhau trong làm ăn phát triển kinh tế hộ gia đình vừa tích cực xây dựng đời sống văn hóa mới, chăm lo xây dựng gia đình ấm no hạnh phúc “ông bà mẫu mực, con cháu hiếu thảo”... Để thực hiện tốt được các chủ trương, kế hoạch chi hội phụ nữ thôn luôn tranh thủ ý kiến của đồng chí Bí thư. Tôi rất thích phong cách làm việc của anh Đạt là cầm tay chỉ việc, khó chỗ nào anh đến hỗ trợ gỡ chỗ đó, nhiệm vụ đã được phân công cụ thể đến từng hội viên, kế hoạch và chỉ tiêu đã rõ ràng cụ thể, cứ thế thực hiện, nói đi đôi với làm. Thôn Yên Thịnh của chúng tôi yên được, thịnh được người có công lớn là đồng chí Bí thư kiêm thôn trưởng đấy bác ạ”.
Anh Đạt đứng cạnh tôi xua tay, không nhận công về mình như mọi người nói. Anh cho rằng Yên Thịnh có được ngày hôm nay là do người dân trong thôn đoàn kết, thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng bộ và chính quyền xã, thêm vào đó là quyết tâm thoát nghèo, ham muốn làm giàu bằng sức lực và điều kiện tự nhiên vốn có của địa phương. Anh chỉ là người thổi lên ngọn lửa quyết tâm trong lòng mỗi người và góp phần giữ cho ngọn lửa ấy luôn cháy để cả thôn đồng lòng vượt qua khó khăn, xây đựng thôn giàu hơn, đẹp hơn và nghĩa tình hơn.
Cho đến hôm nay Yên Thịnh chỉ còn 2 hộ nghèo, thu nhập bình quân các hộ đã đạt 48 triệu đồng mỗi năm. Mương máng, đồng ruộng nay đã hoàn toàn cứng hóa; đường xá Yên Thịnh đã 100% bê tông. Trong các đường làng, ngõ xóm của Yên Thịnh hôm nay đang có phong trào trồng hoa, cây cảnh. Bây giờ Yên Thịnh đã no ấm và đang làm đẹp. Mục tiêu cuối cùng của nông thôn mới là: Đô thị hóa nông thôn. Đó là ý tưởng của Đảng và cũng là lòng dân thôn Yên Thịnh hôm nay.
Có được một thôn bình yên, có được một thôn thịnh vượng trước hết là nhờ tinh thần đoàn kết. Như Bác Hồ đã từng dạy: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”. ở Yên Thịnh tinh thần đoàn kết mẫu mực từ trong đội ngũ Chi bộ Đảng và lan rộng rãi ra toàn dân. Người cầm cờ mẫu mực đó là Bí thư chi bộ, thôn trưởng Đinh Văn Đạt.
Bắt tay đồng chí Bí thư kiêm thôn trưởng Đinh Văn Đạt tôi xin chúc mừng:
“Có yên thôn mới thịnh
Càng thịnh thôn càng yên”.
Thạch Thành, tháng 9-2019
X.L