Chùa Quỳnh Lâm (phường Tràng An, thị xã Ðông Triều, tỉnh Quảng Ninh) thuộc Khu di tích Quốc gia đặc biệt nhà Trần tại Đông Triều, có lịch sử gần 1.000 năm, được biết đến là trường đại học Phật giáo lớn thời nhà Trần. Chẳng thế mà trong dân gian vẫn lưu truyền câu ca: “Nức tiếng Quỳnh Lâm cõi xứ Ðông/ ...Tháp cao chín đợt màu mây ám/ Chùa rộng trăm gian gác ngựa hồng/ Trước điện thông reo cùng trúc hóa/ Trong am khánh đá với chuông đồng”.
Theo văn bia của chùa Quỳnh Lâm, chùa được khởi dựng từ thời Lý, có tượng Di Lặc nổi tiếng. Đến đời Trần, chùa là nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông từng lui tới. Thời điểm đó, chùa được tôn tạo, mở mang với quy mô tới hơn trăm gian, có lầu cao điện lớn, có tượng Phật khổng lồ được mệnh danh là “Thiên Nam tứ đại khí”. Quỳnh Lâm là nơi giảng pháp, in kinh, tăng chúng tụ tập đông đúc nhộn nhịp, là trường đại học Phật giáo lớn của nhà Trần. Trải qua nhiều biến cố, chùa nhiều phen đổ nát nhưng với lòng mộ Phật, các đời góp sức góp công cùng nhau phục dựng. Đời Lê Trung Hưng, chùa được trùng tu tái tạo, đúc lại tượng lớn.
 |
| Cắt băng khánh thành tôn tạo giai đoạn 1 chùa Quỳnh Lâm, tháng 12-2020. |
Năm 1997, Huyện ủy, UBND huyện Đông Triều (nay là thị xã Đông Triều) huy động các nguồn lực trùng tu, tôn tạo một số hạng mục của chùa Quỳnh Lâm. Năm 2015, UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định phê duyệt dự án bảo tồn, tu bổ và tôn tạo di tích chùa Quỳnh Lâm với kinh phí hơn 160 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa. Năm 2016, công trình được khởi công và mới đây chùa đã khánh thành giai đoạn 1 với các hạng mục, gồm: 3 tòa thượng điện, 1 cổng tam quan, sân gạch, vườn hoa, tháp bảo... với kinh phí đến nay là hơn 70 tỷ đồng.
Việc tu bổ, tôn tạo chùa Quỳnh Lâm những năm qua được thực hiện trên nguyên tắc gìn giữ, bảo tồn cơ bản các yếu tố gốc cấu thành di tích, thể hiện đậm nét kiến trúc truyền thống. Trong đó, tam quan chùa được xây mới trên vị trí nền móng đã được khảo cổ năm 2007, với khung kết cấu bằng gỗ lim. Kiến trúc trung tâm được dựng lại đúng vị trí các dấu vết kiến trúc thời Lê đã được phát lộ qua lần khai quật khảo cổ học năm 2009. Đơn vị thi công cũng tái sử dụng các chân tảng, bó thềm đá cũ tìm thấy tại chùa. Các tháp mộ được tu bổ bằng cách vệ sinh bề mặt, vá lại những chỗ sứt của phần chân tháp và lát lại sân khu vực quanh tháp. Ngoài ra, công trình còn đầu tư xây mới nhà trưng bày có khung kết cấu bằng gỗ lim và các hạng mục phụ trợ đi kèm phục vụ nhu cầu sinh hoạt, sử dụng của di tích.
Những năm qua, chùa Quỳnh Lâm không chỉ là nơi các tăng ni, phật tử đến chiêm bái, nghiên cứu về Phật pháp mà còn trở thành điểm du lịch tâm linh thu hút đông đảo khách thập phương.
(Nguồn QĐND)