Lễ đón nhận Trò Xuân Phả là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
Tối 6-3, tại Trung tâm hội nghị huyện, UBND huyện Thọ Xuân phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) long trọng tổ chức lễ đón nhận Trò Xuân Phả là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Dự buổi lễ có các đồng chí: Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy; Nông Quốc Thành, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ VHTT&DL; Các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy: Phạm Thanh Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; Lê Thị Thìn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực UBND tỉnh, đại diện lãnh đạo một số sở, ngành, huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh; lãnh đạo huyện Thọ Xuân, xã Xuân Trường, các nghệ nhân Xuân Phả và đông đảo nhân dân trong huyện.
Thọ Xuân là vùng đất cổ, có truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời, cũng là nơi phát tích của hai triều đại Tiền Lê và Hậu Lê hiển hách trong lịch sử dân tộc. Đồng thời, vùng đất này còn được biết đến là “cái nôi di sản”, với nhiều di tích danh thắng và lễ hội, trò diễn dân gian độc đáo, đặc sắc, mà Trò Xuân Phả là một trong những di sản nổi bật. Trò Xuân Phả phát tích từ làng Xuân Phả (xã Xuân Trường). Cùng với quá trình khai phá đất đai, tạo lập xóm làng, người dân Xuân Phả đã tạo nên một truyền thống văn hoá phong phú, với các điệu múa Trò Xuân Phả nức tiếng gần xa.
Theo truyền thuyết lưu truyền trong dân gian, Trò Xuân Phả có từ thời Đinh, được biểu diễn trong lễ hội làng dịp mùng 9 - 10 tháng 2 âm lịch hàng năm. Hệ thống trò diễn gồm 5 trò: Hoa Lang, Chiêm Thành, Ai Lao, Ngô Quốc và Tú Huần (Lục Hồn Nhung), phản ánh việc sứ thần các nước lân bang đến tiến cống vua Nam Việt và nghinh bái Thành hoàng nước Nam. Trải qua nhiều thế kỷ tồn tại, hệ thống trò diễn Xuân Phả đã dần hoàn thiện về kỹ thuật, trang phục, đạo cụ, âm nhạc và lời ca. Đặc biệt, các điệu múa và lời hát cổ vẫn được gìn giữ nguyên vẹn, không có sự pha trộn. Đây là những yếu tố tạo nên sức sống và sự hấp dẫn riêng có của trò diễn, được truyền nối từ thế hệ này sang thế hệ khác và thể hiện được sắc thái văn hóa, tinh thần riêng của người dân làng Xuân Phả trong suốt tiến trình lịch sử tồn tại và phát triển cùng vùng đất cổ Thọ Xuân.
Với những giá trị đặc sắc, độc đáo ấy, Trò Xuân Phả đã vượt khỏi không gian của một làng để có mặt ở nhiều sự kiện văn hóa lớn của tỉnh Thanh Hóa và trong cả nước. Đặc biệt, ngày 16 tháng 9 năm 2016, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL đã ký Quyết định số 3247/QĐ-BVHTTDL công nhận nghệ thuật trình diễn Trò Xuân Phả là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Tại buổi lễ, đồng chí Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy đã trao “Chứng nhận Trò Xuân Phả là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia” cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Thọ Xuân.
Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Phạm Đăng Quyền, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, đã khẳng định những giá trị to lớn của Trò Xuân Phả trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể xứ Thanh nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung. Từ đó nhấn mạnh, trò diễn này là sự thể hiện những khát khao vươn lên của con người và là đỉnh cao nghệ thuật múa cung đình và dân gian Việt. Bởi vậy, Trò Xuân Phả luôn được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Thanh Hoá, huyện Thọ Xuân và xã Xuân Trường quan tâm bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị và tạo được sức lan tỏa sâu rộng.
Trò Xuân Phả trở thành di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia là sự kiện có ý nghĩa quan trọng và là niềm vinh dự, tự hào của nhân dân các dân tộc huyện Thọ Xuân, của đất và người xứ Thanh. Là di sản văn hoá phi vật thể đầu tiên của Thanh Hóa được công nhận di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia, điều này cũng đồng thời đặt ra trách nhiệm lớn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong đời sống cộng đồng. Do vậy, đồng chí đặc biệt lưu ý chính quyền huyện Thọ Xuân và xã Xuân Trường cần phát huy nội lực, tăng cường các biện pháp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Chú trọng công tác giáo dục truyền thống lịch sử, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đáp ứng nhu cầu văn hóa, tín ngưỡng và nâng cao mức hưởng thụ văn hóa tinh thần cho nhân dân.
Bên cạnh đó, Sở VHTT&DL cần phối hợp, hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi để địa phương tiếp tục gìn giữ, phát huy tốt nhất giá trị di sản, góp phần xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiến tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đồng thời, tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan chuyên môn, nhà khoa học tiến hành sưu tầm, nghiên cứu, nâng cao giá trị di sản, nhằm hội tụ đủ các điều kiện để báo cáo các cấp có thẩm quyền, đệ trình UNESCO xem xét, công nhận Trò Xuân Phả là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
(Nguồn "Báo Thanh Hóa điện tử")