Tạp chí văn nghệ Xứ Thanh
Trang chủ   /     /   Lê Hữu Lập - Người thanh niên đảng viên đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa (Ghi chép) - Lê Dậu
Lê Hữu Lập - Người thanh niên đảng viên đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa (Ghi chép) - Lê Dậu

Lê Hữu Lập, sinh năm 1897 ở thôn Hữu Nghĩa, tổng Xuân Trường, huyện Hậu Lộc (nay là xã Xuân Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa), là con một gia đình nho học có khí tiết. Lúc còn nhỏ tuổi, Lê Hữu Lập được cha mang đi học ở nhiều nơi trong tỉnh.
Trong lúc đi học anh được tiếp xúc với nhiều tầng lớp nhân dân, từ thành thị đến nông thôn. Tầm hiểu biết của một thiếu niên trước đời sống xã hội khi đất nước đang bị bọn thực dân Pháp và bọn phong kiến cai trị; người dân lao động phải chịu bao nhiêu khổ cực.
Năm 1918, anh tốt nghiệp trường tiểu học Việt-Pháp, tại thành phố Thanh Hóa. Với tấm bằng tiểu học khi đó anh có thể được bố trí làm trợ giáo hoặc thư ký cho một số công sở Pháp hoặc Nam triều để kiếm sống bằng cuộc sống sung túc. Bởi, khi ấy số con em như anh được đi học rất ít, còn lại 95% người dân mù chữ, nhưng anh không chọn con đường vinh hoa của bọn Tây, bọn quan lại đem lại; mà anh trở về quê hương lao động, hòa  mình cùng với người nông dân trong công việc đồng áng.
Chính công việc đồng áng, phu phen tạp dịch ở vùng nông thôn, anh đã nhanh chóng nhìn thấy cuộc sống lầm than, cực khổ của nông dân, cảnh tô cao, tức nặng của bọn địa chủ phong kiến, cảnh đánh đập, kìm kẹp tù đầy… cùng chính sách ngu dân vong bản, tự ty dân tộc, xây dựng nhà tù nhiều hơn bệnh viện, trường học, đầu độc các tầng lớp thanh niên bằng thuốc phiện, rượu cồn, xóa bỏ thuần phong mỹ tục, hướng thanh niên vào con đường ăn chơi trụy lạc… của bọn thực dân Pháp càng khắc sâu uất hận mất nước của người thanh niên yêu nước Lê Hữu Lập.
Vào những năm 1922-1925, nhiều thanh niên trí thức yêu nước người Thanh Hóa tìm đường ra tỉnh ngoài, hoặc nước ngoài liên hệ với những người yêu nước và các tổ chức cách mạng để học tập kinh nghiệm đấu tranh; Lê Hữu Lập đã gặp trực tiếp đồng chí Đinh Chương Dương (người làng Y Bích, Hậu Lộc) một thanh niên lớn tuổi đương thời đã từng nhiều phen bị thực dân Pháp kết tội vì hoạt động cách mạng. Đồng chí đã đem những hiểu biết của mình truyền lại cho Lê Hữu Lập, kể cho anh nghe về các tổ chức cách mạng trong nước và nước ngoài. Về các nhà ái quốc Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, về chính sách áp bức bóc lột của thực dân Pháp đối với nhân dân ta. Được tiếp xúc với Đinh Chương Dương anh nhận thức rõ cần phái có một hướng đi mới đó là: "Muốn làm cách mạng phải đi học cách mạng, phải thoát ly gia đình, phải đánh giặc đền nợ nước, trả thù nhà”  đó là lý tưởng của thanh niên.
Đầu năm 1923, Lê Hữu Lập tạm biệt mẹ già, người vợ hiền và đứa con thơ mới được 3 tháng tuổi, bước vào con đường thoát ly hoạt động. Anh tham gia vào nhóm Tâm Tâm xã của Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu. Lê Hữu Lập được dự lớp huấn luyện chính trị đầu tiên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc huấn luyện chính trị để đào tạo thành những cán bộ cách mạng.
Đầu năm 1925, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập ra “Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội” tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam. Tháng 6 năm 1925, đồng chí Lê Hữu Lập được kết nạp vào tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội.
Đồng chí được sống gần gũi  bên cạnh đồng chí Nguyễn Ái Quốc; người trực tiếp bồi dưỡng lý luận cách mạng và phương pháp cách mạng. Do vậy, đã đưa Lê Hữu Lập đi từ chủ nghĩa yêu nước chân chính đến với chủ nghĩa cộng sản, con đường cách mạng đứng đắn do Bác Hồ vạch ra cho thanh niên nước ta.
Cuối năm 1925, Lê Hữu Lập cùng một số anh em khác được đồng chí Nguyễn Ái Quốc giao nhiệm vụ rời Quảng Châu về nước tuyên truyền giác ngộ cách mạng, đồng thời tuyển chọn những thanh niên yêu nước ở các tỉnh Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị đưa sang Quảng Châu huấn luyện và chủ động xây dựng Hội Việt Nam cách mạng thanh niên tại Thanh Hóa.
Về Thanh Hóa giữa lúc phong trào yêu nước của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh niên, học sinh đang diễn ra sôi động đã làm tăng thêm nhiệt huyết cách mạng của người thanh niên cộng sản Lê Hữu Lập. Đồng chí đã theo dõi lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh của hàng trăm thanh niên học sinh trường tiểu học Pháp-Việt tổng Bãi Trạch (Hoằng Hóa), các cuộc đấu tranh bãi khóa của học sinh thị xã Thanh Hóa, Đông Sơn… để tìm ra giải pháp tập hợp quần chúng cách mạng, đặc biệt là thanh niên học sinh.
Tháng 5 năm 1926, đồng chí Lê Hữu Lập đã thành lập Hội Đọc sách, báo Cách mạng tại số nhà 26 phố Hàng Than, thị xã Thanh Hóa; đồng thời đồng chí đã tìm đến những thanh niên yêu nước. Các anh Nguyễn Văn Đắc (thị xã Thanh Hóa), Võ Doanh Thùy (Nông Cống), Nguyễn Mậu Sung (Thọ Xuân), Hoàng Khắc Trung, Hoàng Đình Phiêu (Thiệu Hóa)... gửi sang Quảng Châu (Trung Quốc) huấn luyện chính trị.
Tháng 4 năm 1927, khi phong trào đọc sách báo đã phát triển, đồng chí Lê Hữu Lập kịp thời chỉ đạo việc thành lập Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội tỉnh Thanh Hóa, được tiến hành tại số nhà 26 phố Hàng Than. Hội nghị đã đánh giá tình hình trong tỉnh, đề ra chủ trương phát triển cơ sở của Hội, thúc đẩy nhiệm vụ tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lê nin, đường lối cứu nước của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc cho thanh niên, học sinh và nhân dân lao động. Hội nghị đã bầu Ban Chấp hành lâm thời 3 người gồm: Lê Hữu Lập, Lê Công Khanh, Nguyễn Chi Hiền. Đồng chí Lê Hữu Lập được cử làm Bí thư Tỉnh bộ lâm thời.  
Đầu tháng 4 năm 1928, dưới sự chủ trì của đồng chí Lê Hữu Lập, Hội nghị Đại biểu Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội tỉnh Thanh Hóa đã làm việc trong 3 buổi và bầu ra Ban Chấp hành Tỉnh bộ chính thức gồm 7 ủy viên. Đồng chí Lê Hữu Lập được cử làm Bí thư và sau đó đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Kỳ bộ Thanh niên Trung kỳ.
Tháng 9 năm 1928, đồng chí Lê Hữu Lập được cử sang Thái Lan công tác. Chỉ hơn một năm sau, đến tháng 11 năm 1929, đồng chí bị tòa án Nam Triều Thanh Hóa kết án tử hình vắng mặt.
Tháng 3 năm 1930, tại Hội nghị Đại biểu Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội ở tỉnh U-Đon (Thái Lan) do đồng chí Nguyễn Ái Quốc chủ trì đã quyết định chuyển tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội thành tổ chức Đảng Cộng sản. Do có công đóng góp tích cực cho việc thành lập Đảng Cộng sản, đồng chí Lê Hữu Lập đã trở thành đảng viên cộng sản đầu tiên ở Thanh Hóa.
Cuối tháng 8 năm 1930, đồng chí Lê Hữu Lập đã bí mật trở về nước, rồi về quê hương và cuối tháng 9 năm 1930, đồng chí thành lập chi bộ cộng sản đầu tiên của huyện Hoằng Hóa tại thôn Cự Đà (nay là xã Hoằng Minh, huyện Hoằng Hóa). 
Cuối năm 1930, đồng chí quay trở lại Thái Lan tiếp tục hoạt động. Từ năm 1932 đến 1933, đồng chí được phân công công tác tại Ban Viện trợ Cách mạng Đông Dương thuộc vùng Đông Bắc Thái Lan.
Đầu năm 1934, đồng chí lại được Ban Viện trợ Cách mạng Đông Dương cử về nước  hoạt động tại tỉnh Nghệ An và được tổ chức bố trí hoạt động tại Nam Đàn, Nghi Lộc. Cũng tại đây đồng chí đã lâm bệnh nặng. Các đồng chí ở Nghệ An và quần chúng nhân dân hết lòng chạy chữa, nhưng vì điều kiện hoạt động bí mật, thuốc thang khó khăn nên bệnh của anh ngày một nặng hơn. Rồi vào một ngày hè cuối tháng 6 năm 1934, Lê Hữu Lập đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà thương Vinh. Vô cùng thương tiếc người đồng chí kiên cường, tận tâm vì nghĩa lớn, các đồng chí ở Nghệ An đã  mai táng anh ở nghĩa địa Tập Phúc, làm mộ chí mang tên Nguyễn Thụ.
Ba mươi bảy tuổi đời, độ tuổi đang tràn đầy nghị lực, Lê Hữu Lập là một trong những người chiến sỹ cộng sản lớp trước của tỉnh Thanh Hóa; anh đã cống hiến xuất sắc cuộc đời của tuổi trẻ cho sự nghiệp vinh quang của Đảng và đã hoàn thành nhiệm vụ. Hoạt động và sự cống hiến của đồng chí Lê Hữu Lập đã góp phần viết nên những trang sử rực rỡ trong lịch sử đấu tranh cách mạng vẻ vang của Đảng bộ và nhân dân Thanh Hóa.
Để ghi ơn người thanh niên cộng sản đầu tiên, người chiến sỹ cộng sản lớp trước, người con thân yêu của nhân dân Thanh Hóa đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp của Đảng, của nhân dân. Cách đây 5 năm, nhân dịp kỷ niệm 85 năm ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa (29-7-1930 - 29-7-2015), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thanh Hóa đã khởi công xây dựng khu tưởng niệm đồng chí Lê Hữu Lập tại thôn Hạ, xã Xuân Lộc, huyện Hậu Lộc. Công trình xây dựng trên diện tích 10.000m2 với tổng số vốn đầu tư trên 10 tỷ đồng; bao gồm nhà tưởng niệm, tượng đài, bia ghi danh, sân, đường nội bộ và các công trình phụ trợ khác.
Tạo điều kiện để cán bộ, nhân dân trong, ngoài tỉnh đến tri ân, thắp hương tưởng niệm đồng chí Lê Hữu Lập - Người Thanh niên cộng sản đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa.
                

L.D
 


Các tin liên quan

Thống kê truy cập
 Đang online: 137
 Hôm nay: 6548
 Tổng số truy cập: 7451680
Cửa sổ văn hóa

  • TẠP CHÍ VĂN NGHỆ XỨ THANH
  • Địa chỉ: Tầng 9, trụ sở hợp khối các đơn vị sự nghiệp tỉnh, đường Lý Nam Đế, Phường Đông Hương, TP. Thanh Hóa - Điện thoại: 0237.3859.400
  • Chịu trách nhiệm nội dung: Thy Lan
  • Website: tapchixuthanh.vn - Email: tapchixuthanh@gmail.com
  • Giấy phép số 187/GP-TTĐT do Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cấp ngày 26/10/2023
  • Đơn vị xây dựng: Trung tâm CNTT&TT Thanh Hóa