Mỹ thuật xứ Thanh, một hành trình mới phát triển - Trưởng Ban Mỹ thuật NGUYỄN THANH SƠN
Trong thập kỷ thứ hai của thế kỷ XXI, cùng với xu thế, hội nhập quốc tế mạnh mẽ của đất nước và dòng chảy của Mỹ thuật đương đại Việt Nam. Mỹ thuật xứ Thanh đã có nhiều hoạt động mới mang lại hiệu quả cao, thành công trong tiến trình phát triển chung của giới văn học nghệ thuật Thanh Hóa.
Trong 5 năm qua, Ban Mỹ thuật đã tham gia trưng bày 28 cuộc Triển lãm Mỹ thuật trong tỉnh, khu vực và Toàn quốc dưới các hình thức triển lãm Mỹ thuật tập thể, nhóm tác giả, Câu lạc bộ họa sĩ trẻ và cá nhân bao gồm 802 tác phẩm hội họa, đồ họa, điêu khắc và sắp đặt với 448 lượt tác giả. Trong đó Hội VHNT Thanh Hóa đã trực tiếp tổ chức hoặc phối hợp với một số đơn vị trong tỉnh như: Trung tâm văn hóa tỉnh; Trung tâm Triển lãm, hội chợ và quảng cáo Thanh Hóa; Trường Đại học Văn hóa, thể thao và du lịch Thanh Hóa, v.v... trưng bày 11 cuộc Triển lãm Mỹ thuật tại Thanh Hóa gồm 560 tác phẩm của 271 lượt tác giả.
Ngoài việc tham gia trưng bày các cuộc Triển lãm trong tỉnh, các hội viên Ban Mỹ thuật trong nhiệm kỳ vừa qua đã tham gia 12 cuộc triển lãm ngoài tỉnh, Toàn quốc và quốc tế gồm 85 tác phẩm của 44 lượt tác giả. Riêng Triển lãm Mỹ thuật Việt Nam (5 năm một lần) tỉnh Thanh Hóa có 7 tác phẩm của 7 tác giả, là tỉnh có số lượng tác phẩm được tuyển chọn trưng bày đứng thứ 5 toàn quốc (sau Hà Nội, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, tp. Hồ Chí Minh).
Triển lãm Mỹ thuật khu vực hàng năm do Hội Mỹ thuật Việt Nam phối hợp với các tỉnh đăng cai trong khu vực được khai mạc thường niên vào trung tuần tháng 8 hàng năm là ngày hội của các nghệ sĩ tạo hình trong tỉnh và các tỉnh bạn được giao lưu, học hỏi và trao đổi cái được và chưa được nhằm thúc đẩy say mê sáng tạo để có nhiều tác phẩm ngày càng tốt hơn. Trong năm qua, Ban Mỹ thuật đã tham gia được 5 cuộc triển lãm Mỹ thuật khu vực IV (Bắc miền Trung) gồm 157 tác phẩm của 143 lượt tác giả trong tỉnh. Đặc biệt tháng 8-2015, để chào mừng năm Du lịch quốc gia 2015 - Thanh Hóa tỉnh ta đã đăng cai (lần thứ 4) triển lãm Mỹ thuật khu vực IV (Bắc miền Trung) lần thứ XX. Triển lãm trưng bày 156 tác phẩm của 135 tác giả 6 tỉnh trong khu vực. Có thể nói, đây là của triển lãm Mỹ thuật khu vực thành công nhất của tỉnh ta từ trước đến nay, bởi vì tỉnh ta đã đoạt được giải A, giải thưởng cao nhất của triển lãm được người xem và giới chuyên môn mến mộ.
Ngoài việc hoạt động triển lãm ra, trong những năm vừa qua các họa sỹ trong Ban đã tham gia các cuộc thi sáng tác tranh cổ động “ấn tượng một miền di sản” Thanh Hóa - 2012; Cuộc thi thiết kế “Mẫu quà tặng mang biểu trưng Du lịch Thanh Hóa” năm 2012; Cuộc thi thiết kế “Biểu trưng tỉnh Thanh Hóa” năm 2014 và cuộc thi “Biểu trưng năm Du lịch Quốc gia 2015 - Thanh Hóa”, v.v... do Sở Văn hóa -Thể thao và Du lịch Thanh Hóa phát động.
Nhìn lại chặng đường mới trong 5 năm qua, toàn thể Hội viên Ban Mỹ thuật đã được tặng thưởng 54 Bằng khen, Giấy khen và Giải thưởng Mỹ thuật. Trong đó, Tỉnh ủy và UBND tỉnh đã tặng cho Tập thể Ban 2 Bằng khen và 3 Bằng khen cá nhân có tác phẩm xuất sắc hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Đặc biệt, năm 2013 - UBND tỉnh Thanh Hóa tổng kết 15 năm (1998-2013) thực hiện NQ-TW5 (khóa VIII) về Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. UBND tỉnh đã trao tặng Bằng khen cho tập thể Ban Mỹ thuật có thành tích xuất sắc thực hiện Nghị quyết (là Ban duy nhất trong 11 Ban của Hội VHNT được tặng thưởng).
Trong nhiệm kỳ vừa qua, Ban Mỹ thuật đã đoạt được 42 giải thưởng và tặng thưởng qua các kỳ triển lãm Mỹ thuật Quốc tế, Trung ương và đia phương. Trong đó có 12 giải thưởng Quốc tế và Trung ương, 23 giải thưởng VHNT Lê Thánh Tông hàng năm của Hội và 17 giải thưởng, tặng thưởng khác của tỉnh. Đặc biệt, có 3 họa sỹ trẻ tài năng là: Họa sỹ Lê Thị Thanh đã đoạt 3 giải thưởng: Triển lãm Mỹ thuật Festival trẻ toàn quốc năm 2014; Giải thưởng Hội Mỹ thuật Việt Nam năm 2015 và Giải thưởng Triển lãm Tranh đồ họa Asean năm 2016. Họa sỹ Phạm Thắng và họa sỹ Lê Hải Anh đoạt Giải thưởng Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam năm 2015-2016.
Có thể nói, trong 5 năm qua hoạt động sáng tạo Mỹ thuật tỉnh ta có nhiều thành công mới, có nhiều xu hướng nghệ thuật đan xen nhau cùng phát triển, các hình thức nghệ thuật đa dạng, nhiều sắc thái. Phổ biến nhất vẫn là xu hướng hiện thực, có tìm tòi sáng tạo phong cách, bút pháp để chuyển tải nội dung chính trị, đổi mới đất nước, sinh hoạt xã hội và thiên nhiên. Các cuộc triển lãm nhóm tác giả, triển lãm cá nhân, triển lãm Mỹ thuật khu vực vẫn được duy trì để công bố tác phẩm. Đặc biệt, đã xuất hiện Triển lãm chuyên đề “Đồ họa xứ Thanh” nhằm kích thích thể loại Đồ họa đã và đang lên ngôi trong hoạt động sáng tác hiện nay. Hội họa vẫn phát triển mạnh mẽ và thu được những thành công đáng kể làm nòng cốt cho các cuộc triển lãm. Chuyên ngành điêu khắc mặc dù đã cố gắng xuất hiện một số tác phẩm phù điêu, tượng tròn hay sắp đặt nhưng vẫn vắng bóng thành tích qua các cuộc Triển lãm mỹ thuật.
Phần lớn các hội viên đã tâm huyết với nghề, chất lượng nghệ thuật có nhiều mức độ và đã định hình tác phẩm và tác giả tiêu biểu. Tuy nhiên vẫn còn một số hội viên chưa dành nhiều thời gian, vật chất đầu tư cho tác phẩm, chưa có khám phá mới về ngôn ngữ tạo hình và sử dụng chất liệu, về khai thác đề tài, về thẩm mỹ và sức biểu cảm. Vì vậy, chất lượng nghệ thuật thấp, khó đi xa hơn, chưa thoát khỏi lối mòn, còn lúng túng về vấn đề cơ bản của nghề, dẫn đến những sáng tác hời hợt, dễ dãi, v.v...
Ban Mỹ thuật là một bộ phận cấu thành của Hội VHNT Thanh Hóa, là một tổ chức chính trị, xã hội và nghề nghiệp đã và đang kế thừa phát huy thế mạnh của Ban đi trên một hành trình mới đang phát triển nhằm liên tục sáng tạo để đáp ứng nhu cầu đổi mới và hưởng thụ nghệ thuật của nhân dân ngày càng cao, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và đẩy mạnh hội nhập vào khu vực và quốc tế.
Tháng 10-2017
N.T.S