Tấm lòng Bác Hồ với người dân Thanh Hóa - LÊ XUÂN KỲ
Bảy thập kỷ sắp qua đi kể từ ngày Bác Hồ lần đầu tiên vào thăm Thanh Hóa. Bảy mươi năm ấy biết bao nhiêu tình! Hàng trăm sự kiện lịch sử diễn ra trên đất Thanh Hóa mang đậm dấu ấn của Bác Hồ. Bác đã để lại nhiều kỷ niệm đẹp, thiêng liêng và hùng tráng trong lòng người xứ Thanh.
Ngày 19-12-1946, cuộc kháng chiến toàn quốc mở đầu, Bác Hồ ra lời kêu gọi đồng bào “Chúng ta phải đứng lên!... Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng để giữ gìn đất nước. Nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, dù phải gian lao kháng chiến, thắng lợi nhất định về dân tộc ta”.
Bác Hồ và Trung ương rời Hà Nội lên đường đi kháng chiến. Trong những ngày ấy, Bác quyết định vào thăm Thanh Hóa. Ngày 19-2-1947, từ Sài Sơn (Quốc Oai), Người lên đường và hôm sau (20-2-1947) có mặt ở Thanh Hóa. Người quan tâm và hy vọng Thanh Hóa sẽ góp phần lớn lao vào công cuộc trường kỳ kháng chiến của dân tộc. Trong một ngày Người nói chuyện với cán bộ Tỉnh tại Rừng Thông vào buổi sáng và buổi chiều với các thân sĩ, trí thức, phú hào. Người nói: “Ta không muốn chiến tranh, nhưng Pháp muốn gây chiến tranh với nước ta nên ta phải đánh... Tỉnh Thanh Hóa phải trở nên một tỉnh kiểu mẫu thì phải làm sao cho mọi mặt chính trị, kinh tế, quân sự phải là kiểu mẫu. Làm một người kiểu mẫu, một nhà kiểu mẫu, một làng kiểu mẫu, một huyện kiểu mẫu, một tỉnh kiểu mẫu. Quyết tâm làm thì sẽ thành kiểu mẫu. Một tỉnh kiểu mẫu, một nước kiểu mẫu, thì thế giới biết nước ta là một nước đáng được độc lập, dân tộc tự do, kháng chiến thắng lợi, thống nhất.
Nước Việt Nam là một nước độc lập, dân tộc tự do, kháng chiến thắng lợi, thống nhất Độc lập thành công.
Tôi kêu gọi đồng bào trong tỉnh xắn tay áo làm đi, lần sau về đây, tôi sẽ thấy mỗi người là một người kiểu mẫu”.
Người dân và cán bộ Thanh Hóa ghi nhớ từng lời dặn, những chuyến Bác Hồ về thăm tỉnh nhà.
Lần thứ hai về thăm Thanh Hóa vào ngày 13-6-1957, Bác nhắc lại chuyến thăm lần đầu (1947):
“Trước kháng chiến tôi có đến đây. Hồi đó tôi có khai hội với đồng bào, đồng bào có hứa với tôi: “Tỉnh Thanh Hóa sẽ trở thành một tỉnh kiểu mẫu”. Thế bây giờ tôi hỏi lại tất cả các cụ, các đại biểu có giữ được lời hứa không? (Toàn thể đại biểu đồng thanh nói to: Có). Bác khen Rất tốt!
Tôi về Thanh Hóa muốn đi thăm chỗ này chỗ khác, nhưng thời giờ hẹp quá, tôi nhờ các cụ, các đại biểu chuyển lời thăm của tôi đến đồng bào địa phương”.
Lần thứ ba, Bác về Sầm Sơn, cùng bà con ngư dân xã Quảng Vinh kéo lưới ngày 17-7-1960, đến thăm và phát biểu ý kiến tại Đại hội Công đoàn Thanh Hóa.
Lần thứ tư Bác về Thanh Hóa (10 đến 12-12-1964) thăm Hợp tác xã Yên Trường (Yên Định), thăm nhà máy cơ khí Thanh Hóa. Bác có buổi nói chuyện với hơn 3 vạn đồng bào, chiến sĩ.
Nhiều lần các đồng chí lãnh đạo ra Hà Nội báo cáo về công việc tỉnh Thanh. Năm 1945, Chủ tịch Lê Tất Đắc gặp Bác báo cáo những việc Thanh Hóa đã làm sau ngày lập chính quyền. Bác hỏi:
- Trong ủy ban nhân dân có phụ nữ không?
- Thưa Bác, chúng tôi chưa tìm ra!
Bác nói: “Thanh Hóa có hơn một triệu dân mà không tìm ra được một phụ nữ! Để tôi giới thiệu cho chú một chị”.
Rồi Bác giới thiệu bà Nguyễn Thị Nam (bà là đại biểu Thanh Hóa dự hội nghị Tân Trào”. Sau đó, bà Nam là ủy viên ủy ban nhân dân phụ trách cứu tế, xã hội.
Sau khi hòa bình lập lại, nhiều lần các đồng chí Tỉnh ủy đã ra gặp Bác báo cáo tình hình và nghe Bác dặn dò.
Ngày 30-12-1968, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa. Người khen ngợi tinh thần chiến đấu ngoan cường của quân dân Thanh Hóa trong chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ trong đó có chiến công bảo vệ cầu Hàm Rồng, giữ vững mạch giao thông.
Nhìn thấy một cán bộ ăn mặc sang trọng, thắt ca-vát, đi giày bóng, Người hỏi:
- Chú công tác ngành nào?
- Thưa Bác, cháu ở ủy ban Nông nghiệp.
- Chú có lội đồng được không? Có lẽ nên chuyển chú sang thương nghiệp thì hơn...
Trong một lần nói chuyện với cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ, Người nhắc đến Thanh Hóa:
“ở Thanh Hóa chống xa xỉ phẩm, có đúng không? Đúng. Xa xỉ phẩm của địch tung vào vùng ta, thu lấy tiền của ta, dùng tiền đó để đúc súng, đúc đạn bắn lại ta. Mua xa xỉ phẩm là giúp giặc đánh lại ta. Chính phủ cấm là đúng. Nhưng Thanh Hóa thi hành thế nào? Người ta đi xe đạp, cán bộ tịch thu, đem về mình dùng làm cho dân oán. Lại như cấm nước hoa, chặn người đi đường lại ngửi đầu; thấy thơm thì dấn đầu người ta vào nước đái! Thật là dã man! Như việc vận động dân trồng bông, lạc, đỗ. Những chỗ người ta đã trồng nhiều thuốc lá, cán bộ tự tiện nhổ hết lên. Thế là chính sách đúng, nhưng vì cán bộ làm sai, cho nên dân oán, hỏng việc”.
Bác nêu một tấm gương làm tốt công tác Công giáo vận:
“ở Thanh Hóa có một thôn Công giáo, ai cũng nói là khó vận động. Đồng chí Lý An tình nguyện đi. Đến thôn, thấy đồng bào lợp nhà, đồng chí An liền lên lợp nhà giúp, vừa làm vừa nói chuyện. Khi mời ăn, đồng chí vừa ăn vừa nói chuyện. Đồng chí An nói mình là cán bộ, không tuyên truyền thuê. Đồng chí ấy chỉ nói những chuyện: bộ đội chiến thắng thế nào, nhân dân các nơi hăng hái đi dân công và đóng thuế nông nghiệp như thế nào. Đồng bào nghe chuyện thích, đòi đồng chí ấy nói chuyện này rồi chuyện khác. Kết quả là họ tự động xin đóng thuế, xin đi dân công. Đồng chí An ở với dân, ăn với dân, làm việc với dân như người nhà; tuyên truyền mà không ra mặt tuyên truyền. Đồng bào công giáo rất yêu đồng chí ấy. Đến lễ Giáng sinh, linh mục đến báo con chiên sửa soạn nhà thờ để làm lễ. Đồng bào bận việc cày cấy, không muốn làm. Linh mục phải nhờ đồng chí An. Đồng chí ấy đi nói chuyện từng nhà, bày cho nhân dân sắp xếp công việc và vận động họ trang hoàng nhà thờ để làm lễ. Hôm lễ Giáng sinh, đồng bào mời đồng chí An lên ngồi ngang với cha, họ nói: “Cha là cha linh hồn, anh An là cha vật chất của chúng tôi”. Chuyện này chứng tỏ đồng bào công giáo không lạc hậu và khéo vận động như đồng chí An thì nhất định vận động được”.
Bác nêu một tấm gương “Một làng tiến đến kiểu mẫu”. Bài báo đăng trên tờ Cứu quốc, số 2141, ngày 12-8-1951, ký bút danh ĐX, là làng Thọ Xuân (Thanh Hóa). Sau khi nghiên cứu kỹ và hiểu rõ kế hoạch sản xuất và tiết kiệm của Chính phủ, đồng bào toàn xã cùng nhau kiểm điểm: mình đã tiết kiệm chưa? Kết quả là thấy rõ mỗi năm nhân dân toàn xã đã lãng phí 12 vạn nhân công, nghĩa là ta có thể cày cấy thêm 1.000 mẫu ruộng. Thấy như vậy, đồng bào Thọ Xuân bèn cùng nhau tổ chức làm việc tập đoàn đặt kế hoạch sản xuất và tiết kiệm, lập chương trình nghề nghiệp phụ, như kéo sợi, làm vải... Rồi phân công cho mọi người từ các cụ già đến các em bé, ai cũng có việc làm. Thế là:
Phân công hợp lý cả làng
Sản xuất tiết kiệm rõ ràng thi đua.
Một mùa gặt bằng hai mùa
Dân no, nước mạnh tha hồ đánh Tây.
Chúng tôi chúc đồng bào Thọ Xuân thành công, và mong đồng bào các nơi khác cố gắng thi đua với đồng bào Thọ Xuân.
Tôi có một kỷ niệm trong đời công tác. Ngày 19-1-1964, tôi có viết một bài báo đăng trên tờ “Người giáo viên” kể về em Lê Duy Bích, học sinh lớp 6B trường cấp II Thọ Nguyên, Thọ Xuân. Em Bích bị liệt từ nhỏ nhưng vẫn phấn đấu là học sinh giỏi, em còn tích cực làm nghề đan bồ cót giúp gia đình và đã dành số tiền tiết kiệm được góp vào quỹ ủng hộ đồng bào miền Nam.
Bài báo in được một tuần thì tôi nhận được giấy báo của Ty Giáo dục đến báo cáo. Ông Lê Duy Hoàn cán bộ Ty hỏi tôi chuyện thực hư, rồi ông đưa cho xem bài báo có chữ của chính Bác Hồ phê: Kiểm tra kỹ và nếu đúng thì tặng huy hiệu của Bác.
Lê Duy Bích được huy hiệu đã 53 năm và bây giờ em đã là ông lão “xưa nay hiếm”. Vẫn đi lại bằng đôi tay tài hoa, có vợ và có con trưởng thành.
L.X.K